Wielkanoc we Włoszech
Wielkanoc we Włoszech to przede wszystkim czas relaksu.
Włoska Wielkanoc różni się od polskiej pod wieloma względami. Włoskie przysłowie „Natale con i tuoi, Pasqua con chi vuoi” (Boże Narodzenie z rodziną, a Wielkanoc z kim chcesz) najlepiej odzwierciedla charakter tych Świąt dla przeciętnego mieszkańca pięknej Italii.
Przede wszystkim należy pamiętać, że na ogół dla Włochów Wielkanoc to radosne biesiadowanie w gronie rodziny i przyjaciół. Wielkanoc to także czas podróżowania i zwiedzenia, dlatego większość zabytków i muzeów jest otwarta
Kurs włoskiego – dowiedz się więcej!
Włochy to bez wątpienia kraj kontrastów. Wszechobecne różnice widać także podczas świąt Wielkanocnych. Z jednej strony Watykan i Koloseum, gdzie zbierają się tysiące ludzi, a transmisje obrzędów są oglądane na całym świecie, z drugiej strony w wielu miejscowościach często prawie puste kościoły w Niedzielę Wielkanocną. Z jednej strony czas relaksu z czekoladowym jajkiem i włoskim ciastem colomba w tle, a z drugiej strony kilka przepięknych lokalnych tradycji wielkanocnych.
Środa Popielcowa (il Mercoledì delle Ceneri)
Bardzo ciekawym zwyczajem w środę popielcową w Apulii jest wieszanie materiałowych lalek (Bambole), które często wyglądają jak czarownice. Lalki wiszą przez okres postu.
Zadaniem lalek jest przypominanie mieszkańcom o obowiązku przestrzegania postu i wstrzymywania się od spożywania alkoholu. W Wielką Sobotę po ulicach chodzą tzw. łowcy (wł. cacciatori), którzy ściagają lalki, tym samym oznajmiając koniec postnych ograniczeń.
Niedziela Palmowa (Domenica delle Palme)
Ze względu na warunki klimatyczne we Włoszech podczas Niedzieli Palmowej święci się prawdziwe gałązki drzew palmowych lub oliwnych. Bardzo popularne są też specjalnie wyplatane palemki nazywana parmureli. Gałązki drzew palmowych są uważane za symbol pokoju i mają się kojarzyć z dobrą nowiną, która obiegnie świat podczas Wielkanocy.
Wielki Czwartek (Giovedì Santo)
Wielki Czwartek po włosku – to Giovedì Santo. Tradycja liturgiczna Wielkiego Czwartku związana jest ze wspomnieniem Ostatniej Wieczerzy. Na Zatybrzu w Rzymie w Kościele Santa Maria dell’Orto istnieje tradycja czuwania przez 48 godzin. Jednocześnie obok krzyża znajduje się ponad 200 świec, które towarzyszą Chrystusowi aż do Jego Zmartwychwstania.
W niektórych miastach, szczególnie w Rzymie istnieje też tradycja odwiedzenia siedmiu Kościołów (il giro delle Sette Chiese). Czasami niektórzy wybierają mniejszą lub większą ilość Kościołów, ale ważne jest, aby liczba odwiedzonych Kościołów pozostała nieparzysta.
Wielki Piątek (Venerdì Santo)
W Wielki Piątek we Włoszech odbywa się wiele procesji upamiętniających drogę krzyżową Chrystusa. Jedna z bardziej znanych procesji Processione dei misteri odbywa się w Trapani, na Sycylii. Jest to najdłuższa procesja w Europie pod względem długości i czasu trwania. Rozpoczyna się o 14.00 w piątek i trwa prawie 24 godziny. Procesja składa się z 20 grup. Przedstawiają one sceny z Pasji Chrystusa.
Dla Trapańczyków to jeden z ważniejszych dni, przygotowują się do tej procesji już rok wcześniej. Raz na tydzień organizują spotkania w swoich grupach i omawiają wszystkie szczegóły dotyczące procesji.
Inna tradycja istniejąca od kilku wieków dotyczy kalabryjskiej miejscowości Nocera terinese w której kultywuje się Il rito dei Vattienti, czyli rytuał samobiczowników.
W sycylijskiej miejscowości Enna organizowana jest słynna na całe Włochy procesja 2000 zakonników.
Wielkanoc (Pasqua)
W Wielką Niedzielę jest organizowany przede wszystkim uroczysty obiad, którego menu jest bardzo różnorodne i zależy od regionu, ale opiera się przede wszystkim na baraninie i jagnięcinie.
W przeciwieństwie do tradycji polskich związanych z jajkami, pisankami i święconką – we Włoszech króluje baranina. Jedyne jajko, które można spotkać podczas tego okresu to ogromne jajko z czekolady skrywające w sobie zabawki i inne małe prezenty. Trzecim symbolem Świąt jest też tradycyjna babka z migdałami zwana Colomba, czyli gołębica
Bardzo ciekawą tradycją w miejscowości Prizzi w prowincji Palermo na Sycylii w niedzielę wielkanocną jest Il ballo dei diavoli, czyli taniec diabłów.
Od rana w Wielkanoc dwa zamaskowane diabły ubrane na czerwono i śmierć ubrana na żółto, wędrują spokojnie ulicami miasteczka, żartując i zatrzymując przechodniów, których wypuszcza się tylko w zamian za ofiarę (pieniądze lub słodycze).
Punkt kulminacyjny imprezy następuje po południu, kiedy diabły starają się zapobiec spotkaniu na głównym placu miasta, pomiędzy posągami Chrystusa i Madonny.
Aniołowie eskortujący posągi sprzeciwiają się im: to właśnie ten kontrast, wykonywany precyzyjnymi rytmicznymi ruchami, nazywany jest tańcem diabłów. Gdy diabły zostaną pokonane, zmartwychwstały Chrystus i Madonna mogą się wreszcie spotkać, Dobro zwycięża Zło.
Inna bardzo ciekawa tradycja świecka-religijna to Scoppio del Carro, która odbywa się w Niedzielę Wielkanocną w historycznym centrum Florencji.
Brindellone, wieża pirotechniczna umieszczona na wózku, jest ciągnięta przez dwie pary wołów i umieszczona między baptysterium San Giovanni a katedrą Santa Maria del Fiore. Podczas pierwszych obrzędów Mszy św. w dzień Wielkanocy arcybiskup zapala przy ołtarzu katedry rakietę w kształcie gołębicy, która zjeżdża na żelaznym drucie o długości 7 metrów, przechodzi przez centralną nawę kościoła i dociera do rydwanu na zewnątrz, powodując jego wybuch
Drugi dzień Wielkanocy we Włoszech (Pasquetta)
Drugi dzień Wielkanocy we Włoszech jest nazywany Lunedì dell’Angelo lub powszechniej Pasquetta.
Jest on zupełnie inaczej obchodzony niż w Polsce, nie ma tradycji polewania się wodą. Jest to tradycyjny dzień masowych wyjazdów za miasto na wieś czyli scampagnata, rodzinnych pikników, wycieczek (gita) do lasu, w góry, nad morze. Właśnie w tym dniu zaczyna się we Włoszech sezon grillowy.
Moje wspomnienia z Wielkanocy we Włoszech
Mieszkając we Włoszech cztery razy święta wielkanocne spędzałam na Sycylii. Moje wspomnienie Wielkanocy to prawie puste kościoły (np. na głównej mszy prowadzonej przez biskupa w Katedrze było około 20/30 osób), otwarte normalnie knajpy i restauracje, spotykanie się znajomych, także w Wielki Piątek.
W drugi dzień świąt zaskoczyły mnie wiosenne porządki w ogrodach na obrzeżach miasta połączone z grillowaniem. Często też wybieraliśmy się nad morze (nawet raz pamiętam, że było tak gorąco, że całe święta spędziliśmy ze znajomymi na plaży). W czasie świąt w wielu miastach otwarte są też targi.
Webinar
Jeśli chcesz posłuchać więcej na temat włoskich świąt po włosku zachęcam do obejrzenia naszego webinaru:
Tradycje polskie po włosku
Jeśli chcecie porozmawiać o polskich tradycjach po włosku przygotowałam dla Was ściągawkę z podstawowym słownictwem:
Sbagliando si impara
Na sam koniec – to co najbardziej lubię, czyli zabawne błędy gramatyczne. Kiedyś w Internecie znalazłam taki napis wykonany na murze:
Oczywiście – osobie, która napisała to chodziło o “Jezus zmartwychwstał”, ale nieznajomość nieregularnej formy czasownika risorgere (zmartwychwstawać) sprawiła, że Jezus został porównany do popularnej włoskiej potrawy, czyli risotto… Uczmy się na błędach innych i pamiętajmy, że forma nieregularna od czasownika risorgere brzmi RISORTO!
Życzenia wielkanocne po włosku
Wielkanoc we Włoszech to nie tylko świąteczne tradycje i kulinarne przysmaki, ale także okazja do składania serdecznych życzeń. Włosi, choć podchodzą do świąt w sposób bardziej swobodny niż Polacy, chętnie dzielą się ciepłymi słowami z rodziną i przyjaciółmi. Jeśli chcesz złożyć życzenia wielkanocne po włosku, warto znać kilka podstawowych zwrotów i wyrażeń, które są popularne w tym okresie.
Jak składać życzenia wielkanocne po włosku?
Najpopularniejszym i najczęściej używanym zwrotem jest po prostu:
- Buona Pasqua! – Wesołej Wielkanocy!
To krótkie, ale bardzo uniwersalne życzenia, które można skierować do każdego – zarówno w rozmowie, jak i w wiadomościach SMS, e-mailach czy kartkach świątecznych.
Czasami można też dodać coś więcej, na przykład:
- Buona e serena Pasqua! – Spokojnej i radosnej Wielkanocy!
- Tanti auguri di Buona Pasqua! – Najlepsze życzenia z okazji Wielkanocy!
- Auguri di una felice Pasqua a te e alla tua famiglia! – Życzę Tobie i Twojej rodzinie radosnej Wielkanocy!
We Włoszech popularne są również życzenia związane z nadzieją, radością i pokojem, które nawiązują do religijnego charakteru świąt:
- Che la gioia della Pasqua riempia il tuo cuore di pace e serenità! – Niech radość Wielkanocy wypełni Twoje serce pokojem i harmonią!
- Che questa Santa Pasqua porti a te e ai tuoi cari tanta felicità e serenità! – Niech ta Święta Wielkanoc przyniesie Tobie i Twoim bliskim wiele szczęścia i spokoju!
Życzenia Wielkanocne po włosku w wersji humorystycznej
Włosi uwielbiają żartować, dlatego w okresie wielkanocnym można spotkać także życzenia o lekkim, humorystycznym charakterze:
- Che il tuo uovo di Pasqua sia pieno di sorprese… e che il cioccolato non finisca mai! – Oby Twoje wielkanocne jajko było pełne niespodzianek… i żeby czekolada nigdy się nie skończyła!
- Attento a non mangiare troppa colomba… o volerai via! – Uważaj, żeby nie zjeść za dużo wielkanocnej baby colomba… bo odlecisz!
- Buona Pasqua! Ma se mangi troppo cioccolato, la prova costume sarà più dura! – Wesołej Wielkanocy! Ale jeśli zjesz za dużo czekolady, próba stroju kąpielowego będzie trudniejsza!
Życzenia religijne na Wielkanoc po włosku
Dla osób bardziej wierzących warto znać życzenia nawiązujące do religijnego charakteru świąt:
- Cristo è risorto! Alleluia! Buona Pasqua! – Chrystus zmartwychwstał! Alleluja! Wesołej Wielkanocy!
- Il Signore è risorto, rallegriamoci e festeggiamo con gioia questa Pasqua! – Pan zmartwychwstał, radujmy się i świętujmy radośnie tę Wielkanoc!
- Che la luce di Cristo risorto illumini il tuo cammino e riempia la tua vita di speranza e amore! – Niech światło Zmartwychwstałego Chrystusa oświeca Twoją drogę i wypełnia Twoje życie nadzieją i miłością!
Jak Włosi składają życzenia wielkanocne?
W Wielkanoc we Włoszech życzenia składa się głównie osobiście, zwłaszcza podczas wielkanocnego obiadu lub spotkań rodzinnych. W dobie nowoczesnych technologii popularne są również wiadomości SMS, posty na Facebooku czy WhatsAppie. Włosi często wysyłają sobie także zabawne memy i GIF-y z motywami wielkanocnymi – zwłaszcza z czekoladowymi jajkami i zajączkami.
Dla osób bardziej tradycyjnych wciąż popularne są eleganckie kartki wielkanocne, choć nie tak często jak w Polsce.
Pozdrawiam świątecznie :)
0 komentarzy