Jak napisać rozprawkę po włosku?

Na wielu egzaminach, między innymi na rozszerzonej maturze, na egzaminie CELI, CILS, sprawdzana jest umiejętność pisania rozprawki (il testo argomentativo).

 Co to jest rozprawka?

Rozprawka to pisemna forma wypowiedzi w której rozważa się zagadnienie podane w poleceniu, przedstawiając argumenty i / lub kontrargumenty, wspierając je dodatkowymi wyjaśnieniami oraz/lub przykładami.

 Typy rozprawek

Wyróżniamy przede wszystkim dwa typy rozprawek:

• rozprawka typu za i przeciw w której należy rzetelnie przeanalizować wady i zalety
• rozprawka opiniująca w której należy wyrazić własną opinię i ją uzasadnić.

 Struktura

1. Wstęp

   Zawiera ogólne wprowadzenie w temat (zdanie lub dwa) i jasno sformułowaną tezę. Postawienie tezy jest bardzo ważne. Musi być ona zgodna z tematem oraz argumentacją przedstawioną w rozwinięciu. Musi też zapowiadać oczekiwaną strukturę rozprawki:

   Rozprawka „za i przeciw”
   W przypadku rozprawki „za i przeciw” we wstępie należy wskazać, że będą rozpatrywane wady i zalety / dobre i złe strony (uwaga! taka rozprawka nie może rozpatrywać tylko zalet lub tylko wad, musi być równowaga pomiędzy ilością argumentów „za” i „przeciw”). Jest obowiązkowe, aby we wstępie nawiązać do typu rozprawki, np.:

   – Ci sono molti vantaggi e altrettanti svantaggi di questo fenomeno.
   – Nella mia tesi presenterò i lati positivi e quelli negativi di questa decisione.

   Rozprawka opiniująca
   W przypadku rozprawki opiniującej trzeba jasno określić własne stanowisko w danej sprawie, np.

   – Secondo me è una buona idea.
   – Credo che questa decisione sia sbagliata.
   – La mia opinione è che sia una soluzione giusta, comunque vedo anche dei pericoli.
   – Questo fenomeno presenta molti svantaggi. Il problema è più complesso di quanto non pensassi.
   – All’inizio vale la pena dire che non sono d’accordo con questa decisione.
   – Il problema sta nel fatto che non siamo preparati a fare tali sacrifici.

   Należy unikać w tym przypadku zdań pytających:
   – è una buona idea?
   lub zdań, które nie pozwalają na jasne określenia stanowiska:
   – Mi è difficile dire se è bene oppure male
   – Non so cosa pensare.

2. Rozwinięcie

   Omawia zagadnienie w sposób przejrzysty i logiczny. Stanowisko wyrażone w tezie musi być spójne z treścią rozwinięcia rozprawki.

   Rozprawka „za i przeciw”
   Powinna zawierać porównywalną liczbę dobrych i złych stron, wszystkie argumenty i kontrargumenty przedstawione w rozwinięciu nawiązują do tezy.

   Rozprawka opiniująca
   W rozprawce opiniującej w rozwinięciu należy potwierdzić swoje poglądy. W przypadku tej formy wypowiedzi jest akceptowane podanie argumentów sprzecznych z postawioną tezą, ale tylko pod warunkiem, że zdający wskazuje na poglądy innych osób po to, żeby wyjaśnić, dlaczego się z nimi nie zgadza, np.

   -Sebbene molte persone sostengano che questa soluzione sia conveniente dal punto di vista economico, secondo me i soldi non hanno un aspetto decisivo.

   Każdy argument konsekwentnie powinien wspierać postawioną tezę.

3. Zakończenie/ Podsumowanie

   Stanowi klamrę dla wprowadzenia, potwierdzeniem tezy, ale nie jest powtórzeniem wstępu.

 Przydatne wyrażenia (w rozprawce i nie tylko)

(*jeśli jakieś wyrażenie/ spójnik łączy się obowiązkowo z congiuntivo dodałam taką informację)

• Wprowadzenie pierwszego punktu:

  In primo luogo.
  Per cominciare.
  Innanzitutto.
  Prima di tutto.
  Per prima cosa.
  Per iniziare.
  Dapprima.
  (znaczenie: po pierwsze, przede wszystkim)

• wprowadzenie kolejnego punktu, zagadnienia:

  In secondo luogo, (po drugie)
  In terzo luogo, (po trzecie)
  Inoltre, (ponadto)
  In aggiunta a ciò, (w uzupełnieniu do tego, oprócz tego)
  Poi , (potem, poza tym)
  In seguito,(następnie)

• Wprowadzenie innego punktu widzenia:

  Da una parte / Da un lato / Da un canto. (z jednej strony),
  Dall’altra parte/ Dall’altro canto (z drugiej strony),
  Tuttavia (jednakże),
  Ciononostante (pomimo tego),
  Al contrario alcuni sostengono che (Wręcz przeciwnie, niektórzy twierdzą, że),

• Wprowadzenie konsekwencji:

  Di conseguenza (wskutek tego),
  Ne consegue che (z tego wynika, że),
  Il risultato è che (rezultat jest taki, że),

• Wyrażenie opinii:

  Sono dell’opinione che / Sono d’avviso che / Sono del parere che (jestem opinii, że + congiuntivo),
  La mia opinione è che … (moje zdanie jest takie, że indicativo / condizionale),
  Dal mio punto di vista/Dal mio canto (z mojego punktu widzenia),
  Per quanto mi riguarda (jeśli chodzi o mnie),
  Mi sembra che/ mi pare che (wydaje mi się, że + congiuntivo),
  Sono convinta che (jestem przekonana, że + zazwyczaj indicativo),
  Secondo me/ Per me (według mnie + indicativo),
  Sono giunta alla conclusione che (Doszłam do wniosku, że …),
  A mio parere / A mio avviso / A mio giudizio (w mojej opinii) + indicativo / condizionale

• Inne wyrażenia:

  Alcuni ritengono che (niektórzy uważają, że + congiuntivo),
  Altri pensano che / Altri credono che (inni myślą, że + congiuntivo),
  Non si dimentichi che (nie należy zapominać, że + indicativo),
  Si ritiene che (uważa się, że + congiuntivo),
  Credo che / Ritengo che / Penso che / Suppongo che (uważam, że + congiuntivo),
  Mi immagino che (wyobrażam sobie, że + congiuntivo)

• formy bezosobowe + congiuntivo:

  è naturale che (to naturalne, że),
  è logico che (to logiczne, że),
  è probabile che (to prawdopodobne, że),
  è possibile che (to możliwe, że),
  è improbabile che (to niemożliwe, że),
  è meglio che (lepiej, żeby),
  è giusto che (to sprawiedliwe, żeby),
  è bene che (to dobrze, że),
  è male (to źle, że),
  è peggio che (to gorzej, że),
  bisogna / occorre che (należy)+ congiuntivo,
  vale la pena che (warto) + congiuntivo,
  bisogna sottolineare/ bisogna mettere in evidenza che (należy podkreślić, że) + indicativo,
  Si noti che (zauważa się, że) + indicativo,
  Per quanto riguarda/ Per quanto concerne / Quanto a (jeśli chodzi o) + indicativo,
  Occorre prendere in considerazione il fatto che (należy wziąć pod uwagę, że),
  Si tratta di un fenomeno che richiama l’attenzione su (chodzi o zjawisko, które zwraca uwagę na),
  Bisogna tenere presente che / Bisogna prendere in considerazione che (należy pamiętać że / należy wziąć pod uwagę, że),
  Vale la pena prestare attenzione a (warto zwrócić uwagę na)

• Spójniki (niektóre):

  – wyrażające przyczynę:
  Infatti (rzeczywiście),
  dato che / visto che (zważywszy, że – to są dwa bardzo ładne spójniki w pracy) ,
  poiché / perché / siccome (ponieważ) + indicativo,
  – zdania celowe:
  affinché / perché (żeby) + congiuntivo,
  – zdania czasowe:
  quando (kiedy),
  mentre (podczas gdy),
  dopo che (po tym jak),
  appena (jak tylko) + indicativo;
  prima che (zanim) + congiuntivo,
  – zdanie przyzwalające:
  anche se (nawet jeśli) + indicativo,
  nonostante che / sebbene / benché (chociaż, nawet jeśli) + congiuntivo,
  – zdanie sposobu: 
  come se (tak jakby) + zazwyczaj congiuntivo imperfetto,
  – zdanie wykluczające:
  tranne che, senza che (oprócz, za wyjątkiem) + congiuntivo,
  per quanto (o ile) + indicativo,
  – zdania wynikowe:
  dunque, quindi, allora (więc) + indicativo,
  – zdania rozłączne:
  o, oppure, ovvero (lub) + indicativo,
  – zdania przeciwstawne:
  ma, però, bensì (ale),
  tuttavia (jednakże) + indicativo,
  – zdania wyjaśniające:
  ovvero, ossia, cioè (czyli, to znaczy) + indicativo,

• wyrażenie niepewności (ale z tym uważaj w rozprawce):

  Dubito che, ho un dubbio che (wątpię, żeby) + congiuntivo,

• Podsumowanie:

  Infine (ostatecznie),
  Per concludere / Per finire (Aby zakończyć),
  Insomma (w sumie),
  Concludendo (Podsumowując),
  In conclusione (W podsumowaniu / podsumowując),
  Da ciò che è stato precedentemente detto si evince che (Z tego, co zostało wcześniej powiedziane, jasno wynika, że)

 O czym warto pamiętać?

• wypowiedź musi być zgodna z tematem pracy,
• nikt nie będzie oceniał czy Twoja opinia na dany temat jest właściwa czy nie, ale pamiętaj, że zarówno teza jak i rozwinięcie muszą być spójne i logiczne. Nie możesz odbiegać od tematu pracy. Pamiętaj o tym, ponieważ dużo osób traci punkty za niespójność z tematem pracy.
• zanim zaczniesz pisać, napisz sobie listę argumentów i wybierze te, które według Ciebie najlepiej pasują,
• W przypadku rozprawki „za i przeciw” liczba argumentów i kontrargumentów powinna być porównywalna,
• na początku każdego akapitu warto dodać wyrażenia (te które wypisałam powyżej), które wzbogacą wypowiedź leksykalnie,
• styl rozprawki powinien być formalny, nie należy używać kolokwializmów oraz zwrotów nacechowanych emocjonalnie,
• naucz się na pamięć kilka zdań/skomplikowanych i trudnych zwrotów, których użyjesz w rozprawce, by dostać dodatkowe punkty za słownictwo,
• jeśli brakuje Ci mądrze brzmiących słów/skomplikowanych konstrukcji do rozprawki, a masz dostęp do całego arkuszu egzaminacyjnego zainspiruj się słownictwem użytym w czytankach,
• na poziomie b2 i wyższym jest bardzo ważne użycie spójników, zapamiętaj sobie przynajmniej te spójniki, które wypisałam powyżej i użyj ich kilku w rozprawce (uwaga na konstrukcje gramatyczne po spójnikach!),
• używaj różnych konstrukcji gramatycznych: postaraj się użyć congiuntivo, condizionale, periodo ipotetico – dostaniesz za to dodatkowe punkty,
• zdania powinny być złożone, ale oczywiście jeśli nie pamiętasz jakieś zaawansowanej konstrukcji gramatycznej – lepiej napisać zdanie w prostszy sposób, ale poprawnie.
• po napisaniu sprawdź jeszcze raz czy na pewno teza i wszystkie punkty rozwinięcia są na temat, sprawdź także czy zdania są poprawne gramatycznie, interpunkcyjne, ortograficznie.
• pamiętaj o akcencie pisanym w języku włoskim (ò, à, ù, ì, a także dwa różne: è, é), zapisujemy: è (jest), perché (zwróć uwagę na stronę akcentu!), benché, perciò, rimarrò, farò ecc.
• pilnuj ilości wyrazów!
• pamiętaj, aby praca była przejrzysta graficznie. Wstęp, rozwinięcie i zakończenie to są nowe akapity w pracy. Warto też oddzielić od siebie argumenty i kontrargumenty.

Mam nadzieję, że artykuł okaże się pomocny w napisaniu rozprawki! In bocca al lupo! :)